Cinsiyet hoşnutsuzluğu ya da disforisi, doğumda karşılaşılan/atanan cinsiyet ile içsel/ruhsal/mental olarak hissedilen cinsiyetin uyumlu olmamasından kaynaklı deneyimlenen duygusal bir bozukluk. Yaşanan hoşnutsuzluk çoğunlukla stres, kaygı ve depresyon durumunu tetikliyor.
Translar olarak kimilerimiz bedenlerimize dair yaşadığımız disforinin sonucu olarak zamanla açılmaya ve benimsediğimiz, ait hissettiğimiz bedenle uyumlanmaya başlıyoruz. Beden inşa süreçlerimizde ruh sağlığımızın hoşnutsuzluktan iyileşmesi ve yaşam kalitemizin artması için hayati öneme sahip trans-özel ihtiyaçlarımız olabiliyor: Gizleyiciler, tırnak, saç, lazer epilasyon ve hormon gibi.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 20 Kasım Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü’nde yayınladığı bildirge ile geçiş/uyum sürecimiz için kilit unsur olabilecek bazı testesteron ve östrojen arttırıcı enjeksiyon, jel ve oral kontraseptiflere e-reçete zorunluluğu getirdi. Bundan böyle fahiş fiyatlar ve sürekli dalgalanan ekonomi içerisinde güçlükle erişebildiğimiz ilaçlarımıza artık reçetesiz erişemeyeceğiz.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, hissettiğimiz bedene erişebilmek için bir eğitim ve araştırma hastanesinden “transseksüel yapıda olduğumuzu” kanıtlayıcı sağlık raporunu şart kılıyor. Bu raporu alabilmek içinse ilgili hastanelerin psikiyatr servislerinde bir dizi bürokratik süreçten geçmemiz gerekiyor. Hormon kullanmaya başlayabilmek için bile kurul izni almamız gerekiyor ve bu süreç yıllar sürebiliyor. Üstelik her hastanede takibi yapılmayan geçiş/uyum sürecimize dair psikiyatr randevusu bulabilmek hiç kolay olmuyor. Aylarca telefonda randevu almak için bekleyebiliyoruz.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun hayatlarımız hakkında verdiği karar ihtiyaç duyduğumuz ilaçlarla aramızda uçurum açıyor: Bedenimizle uyumlanmak için yıllar süren psikiyatri süreçlerinehoÜstelik bu karar zaten fahiş fiyatta olan kara borsadaki ilaçlarımızın fiyatını şimdiden arttırdı.
Sağlığımıza yıldırılmadan, yasa dışına itilmeden, fahiş fiyatlar ödemeden erişmek istiyoruz. Bu hem bizim hakkımız, hem de bedeninde uyumlanma/geçiş arzulayanlarımız için hayati öneme sahip.
"Cinsiyet uyumunu destekleyen medikal ve cerrahi müdahaleler; gelişmiş ruh sağlığı, hoşnutsuzluğun azalması ve yaşam kalitesinin artması ile ilişkilidir."
(Profesyonel Trans Sağlığı Derneği, 2022)
“Kişinin fiziksel özelliklerini tanımladığı cinsiyetle uyumlu hale getirmeyi amaçlayan tedavi, genellikle cinsiyet uyumsuzluğunu azaltmada ve psikolojik iyilik halini geliştirmede etkili olur.”
(Amerikan Psikiyatri Derneği, 2013)
"Cinsiyet uyum süreçleri, trans bireylerin ruh sağlığını iyileştirme konusunda kritik öneme sahiptir ve uygun sağlık hizmetlerine erişim bu bireylerin refahını artırır."
(Dünya Sağlık Örgütü, 2019)
