Yogyakarta İlkeleri Türkçe'de...

2006 yılında Endonezya'nın Yogyakarta şehrinde bir araya gelen uluslararası hukuk ve insan hakları uzmanları tarafından kaleme alınmış "Yogyakarta İlkeleri" başlıklı belge, Pembe Hayat tarafından Türkçe'ye kazandırıldı. Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı tarafından desteklenen ve Pembe Hayat ile KAOS-GL derneklerinin ortaklaşa yürüttüğü "Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu Projesi" kapsamında "Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliğiyle İlişkili Olarak Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun Uygulanmasına Dair Yogyakarta İlkeleri" başlığıyla Türkçeleştirilen belge, iki derneğin Ankara'daki merkezilerinden temin edilebiliyor. 

Temel insan hakları düzenlemelerinin "cinsel yönelim" ve "cinsel kimlik" açısından ele alınarak yeniden yorumlanması anlamına gelen belge, Uluslararası Hukukçular Topluluğu ve insan haklarına yönelik hizmet birimlerinin ortaklaşa yürüttüğü çalışmalar sonucunda cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği esaslı insan hakları ihlallerinde uluslararası mevzuatın geçerli olması için geliştirilmiş temel nitelikli 29 ilkeyi içeriyor. İnsan hakları uzmanları tarafından tartışılarak belge haline getirilen ilkeler, 2006 yılında Endonezya'nın Yogyakarta şehrindeki Gadjah Mada Üniversitesi'nde, 25 ülkeden 29 katılımcı uzmanın oybirliğiyle kabul edilmiş, 2007 yılında metin halinde yayınlanmıştı. 

Belgenin önsöz niteliğindeki girişinde, eş başkanlar Sonia Onufer Corrêa ve Vitit Muntarbhorn imzalı metinle, toplantı raportörü Michael o' Flaherty'nin çabaları övülürken, ilkelerin, devletler için birincil yükümlülükleri bir kez daha tespit ettiği, ilkeler yanında her devlete özel detaylı tavsiyelerin de ayrıca dikkate alınması gerektiği belirtiliyor. Belgenin giriş kısmında şu ifadelere yer veriliyor: 

"Yogyakarta İlkeleri, tüm devletlerin uyması gereken uluslararası bağlayıcı hukuki standartları teyid etmektedir. Tüm insanların eşit ve özgür olarak onurla doğduğu ve bu kıymetli doğmunu hakkını verecek haklara sahip olduğu, farklı bir geleceğin sözü verilmektedir"

30 sayfayı bulan metin içerisinde başta "Evrensel İnsan Haklarından Yararlanma Hakkı" olmak üzere 29 farklı ilke tespit edilmiş. Belgede uluslararası topluluğa yönelik ilave tavsiyeler kısmında da 16 tavsiye başlığı yer alıyor. Belgeyi, imzalayan uluslararası çapta tanınan uzman hukukçular arasında BM Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörü ve ODTÜ Sosyoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yakın Ertürk de bulunuyor. 

Türkiye'nin de parlamento düzeyinde benimsemesi beklenen Yogyakarta ilkeleri, yeni anayasa çalışmaları sırasında parlamentonun gündemine gelmiş, ancak tartışmalar sonuçlandırılamadığı için kaydadeğer bir adım atılamamıştı. Yogyakarta ilkeleri ışığında mevcut anayasayı eleştirel bir gözle ele alan kapsamlı bir başka çalışma ise, 2009 yılı içinde Lambdaistanbul LGBTT Dayanışma Derneği tarafından yayınlanmıştı.