Bulgaristan Yüksek Mahkemesi trans hakları aleyhine karar verdi: “Bulgar Anayasası’na göre cinsiyet biyolojiktir”

Yüksek Mahkeme, Bulgar anayasasının cinsiyetin sadece biyolojik olduğu görüşüne atıfta bulunarak, artık transların belgelerini kimliklerine göre değiştiremeyeceklerine karar verdi.

Hak savunucuları, Sofya'daki Yargıtay'ın Pazartesi günü (20 Şubat) transların artık kimliklerine uygun olarak belge değiştiremeyeceklerine hükmetmesinin ardından, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Bulgaristan aleyhine daha fazla dava açılacağını tahmin ediyor.

Kararda, "Anayasa ve Bulgar mevzuatı, insan türünün ikili varoluş anlayışı üzerine inşa edilmiştir" denildi.

Yirmi sekiz yargıç lehte oy kullandı, ancak 21'i karşı görüş bildirdi. Haber sitesi lex.bg'ye göre bu konu, mahkemeyi bu kadar keskin bir şekilde bölen nadir bir sorundu. 

“Bu karar, ülkeye karşı yeni bir dava dalgasını tetikleyecek"

Muhalif yargıçların görüşü, mahkemenin kararının "yasal cinsiyet değişikliği konusunda genel, otomatik ve birleşik bir yasak" getirdiğini söyledi. "Cinsiyetin yasal bir değişiminin 'insan türünün ikili varlığı' ile çelişmediğini, çünkü 'üçüncü bir cinsiyete' atıfta bulunmadığını" savundular.

Muhalif yargıçların görüşü, mahkemenin kararının "yasal cinsiyet değişikliğine genel, otomatik ve birleşik bir yasak" getirdiğini söyledi.

Bulgaristan Helsinki Komitesi Yasal Savunma Programı Direktörü Adela Katchaounova, mahkemenin kararını "hayali bir kamu yararı lehine" popülist bir karar olarak eleştirdi.

Katchaounova, "Bu karar, Bulgaristan'daki yargı anlayışında açık bir gerileme olduğunu gösteriyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi daha önce de, Bulgar mahkemelerinin kişisel aşağılanma ve savunmasızlık duygularını görmezden gelen bu tür sert tutumlarına karşı çıkmıştı" dedi.

Katchaounova, Yüksek Mahkeme'deki yargıçların çoğunluğunun, cinsiyet değişikliğinin gerçekte ne anlama geldiğine dair ayrıntılı bir mevzuatın olmamasını gerekçe gösterdiğini ve bu nedenle medeni durum kayıtlarında değişiklik yapılması yönündeki tüm taleplerin reddedilmesi gerektiğine karar verdiğini söyledi.  "Bu, AİHM'de (Strazburg'da), muhtemelen Avrupa Adalet Divanı'nda da ülkeye karşı yeni bir dava dalgasını tetikleyecek" diye uyardı.

Katchaounova Mahkemenin kararının, 2021 yılında Anayasa Mahkemesi'nin kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadeleyi amaçlayan bir Avrupa Konseyi insan hakları sözleşmesi olan İstanbul Sözleşmesi'ni benzer nedenlerle anayasaya aykırı bulan kararının ardından geldiğine dikkat çekti.

"Şimdi Bulgar hukukunun uluslararası hukukun üstünde tutulduğu bir başka davayla karşı karşıyayız" dedi.

Bulgaristan'da aktivistler ve STK'lar, transların kişisel belgelerini hangi koşullar altında değiştirebileceklerini bilmeleri için açık prosedürler için kampanya yürütüyorlar.